semaver
New member
Formula 1, dünyada olimpiyatlar ve futbol kadar fazlaca izleyicisi olan bir spor . Kökeninde Avrupalı, güçlü, beyaz adamın olduğu spor küreselleşen dünyayla birlikte tüm kitlelere ulaştı. Spor, birinci araba yarışının yapıldığı 1906 yılından beri teknolojik manada da devamlı ilerledi. Birinci araba yarışlarının Fransa’da yapılmış olması tahminen de FIA’nın niye Fransa merkezli bir kuruluş olduğunu da anlamamıza yardımcı olur.
Fotoğraf: Enzo Ferrari, vasat bir yarış pilotu epeyce büyük bir patrondu.
Pilotlar
Geçmişten günümüze Formula 1 ile ilgili değişmeyen tek şey tahminen de zenginlere hitap eden bir spor olması. Bugün alt serilerden başlayarak Formula 1 pilotu olmanın maliyeti yaklaşık 2 milyon dolar olarak hesaplanıyor. Bu maliyet, dünyada pek az kişinin ödemeye hazır olduğu bir bedel. Tahminen de öbür hiç bir sporda olmayan “Pay driver” denilen kavram da bu niçinle var. Varlıklı aileler, çocuklarını alt serilerden itibaren maddi manada destekliyorlar. Gencin yeteneği yahut sponsorları kâfi şayet olmazsa da aileler çocuklarının Formula 1’de yarışabilmeleri için ekiplere para ödemeye devam ediyorlar.
Fotoğraf: Maldonado, Venezuela petrol devinin (PDVSA) sponsorluğunda yarışan renkli bir karakterdi.
Burada biz izleyiciler açısından hayli beğenilen olmayan bir durum ortaya çıksa da gruplar açısından mantıklı olduğunu kabul etmeliyiz. 145 milyon dolar bütçe denkleştirmeye çalışan kadrolar bu tip yan gelirlere gereksinim duyabiliyor. 2017 yılında Lawrence Stroll, Lance’ın Williams’ta yarışabilmesi için yıllık 80 milyon dolar ödemeyi kabul etmişti. Bu bedele kadronun en güzel mühendislerinin Lance’ın gerisinde yer alması ve onu desteklemesi de dahildi. Lawrence, sonrasındasındadan maddi manada zora düşen Force India kadrosunu satın alarak Lance’e ekibinde koltuk verdi. Bu ortada Lance’in bu koltuğu hak etmediğini de söyleyemem, çünkü alt serilerde başarılı yarışları ve şampiyonlukları (Formula 3) da vardı. ötürüsıyla “Pay Driver”ları şeytanlaştıranlarla da hemfikir değilim. Fakat Lance Stroll, Lawrence’ın oğlu olmasa bugün nerede olurdu, öteki bir sıkıntı.
Bugün Mazepin’in Haas’a getirdiği sayının 105 milyon dolar düzeyinde olduğundan bahsediliyor. Otomobilin Rus bayrağının renklerinde olmasını açıklayan bir durum. Formula 1’in birinci Çinli pilotu Guanyu Zhou, Alfa Romeo’ya 48 milyon dolarlık bir sponsorlukla bir arada geliyor. Her ne kadar Alfa Romeo’nun CEO’su pilot tercihinin sponsorlukla ilgili olmadığı söylese de paranın sıcak yüzünün tesirli olduğunu söylemek mümkün. Bu işten yalnızca yarış kadrosu da yarar sağlamayacak. Alfa Romeo için Çin araba pazarında mükemmel bir pazarlama fırsatı. Hele bir de başarılı olursa, yarar daha da hayli artacaktır. Roy Nissany yalnızca test sürüşlerinde yer alabilmek için test yaptığı her gün için 2 milyon dolar bedel ödüyor.
Bu ortada bu mevzu hayli eskilere gidiyor. 70’lerde Niki Lauda da kendi aldığı krediyle Formula 1’e girebilmişti. Varlıklı ailesi onun müsabakasını istemediği için ona gerekli bütçeyi sağlamamıştı. Niki ise kendi eforlarıyla kredi alarak spora girmişti. Başına koyduğunu yapan, azmin beden bulmuş hali. Olağan daha sonradan bir Ferrari’nin ortasında bedeni yanınca ailesi, “Biz sana demiştik.” cümlesini kurmuş mudur, bilemiyorum. Ve 1991’de Mercedes, alt yapı pilotu olan Michael Schumacher’i Jordan’da yarıştırabilmek için 205.000 dolar ödemişti. Sıkı pazarlıkçı Eddie Jordan, daha birinci idmanlarda bu “paralı pilotun” göz kamaştırıcı yeteneğine vurulmuştu. Mühendisler de geri bildirimlerine… çabucak hemen 10 yaşındayken Ron Dennis – Norbert Haug (Mercedes motor sporları direktörü) ikilisi Hamilton’a sahip çıkmasaydı, siyahi bir emekçi çocuğunun bu sporda hiç talihi olmazdı.
elbette ailenin gelirinin yanında bir de ailede eski bir yarışçı var ise, kapılar daha kolay açılıyor. Hanedanlıklar üzere babadan oğula, amcadan yeğene geçen rütbeleri de bu sporda çoğunlukla görüyoruz. Gilles Villeneuve – Jacques Villeneuve, Graham Hill – Damon Hill, Ayrton Senna – Bruno Senna, Nelson Piquet – Nelson Piquet Junior, Michael Schumacher – Ralf Schumacher – Mick Schumacher üzere.
Sonuç olarak Formula 1’de tahminen de değişmeyen tek mevzu, bu sporun parayı sevmesi. Pilotların ezici bir çoğunluğu ya varlıklı bir ailelerden geliyorlar ya da varlıklı sponsorlarla geliyorlar. Aksi epeyce mümkün değil.
Ekip İşverenleri
Pilotlar üzere kadro işverenlerini da birden çok kümeye ayırmak lazım. Kurucu işverenler, bir şirket tarafınca yönetici olarak atanan işverenler ve taşeron işverenler.
Kurucu işverenler, isimlerinden da anlaşılacağı üzere kadrosu kuran, büyüten ve yöneten şahıslardır. Bunların en özelleri Enzo Ferrari, Colin Chapman, Frank Williams ve Bruce McLaren’dır. Bu adamlar yalnızca birer yönetici değil, bu beşerler marka yaratan devlerdir. Birinci şampiyonluğunu 1952 yılında kazanan Ferrari, 1968 yılında kadrosunu FIAT’a satmasına karşın ölene kadar lider olarak kalmaya devam etmiştir. Çatışmacı bir kişiliğe sahipti. Mühendisleri ve pilotları birbiriyle tartıştırarak (kışkırtarak) başarılı olunacağını düşünürdü.
Colin Chapman, Lotus markasının kurucusu ve sembolüdür. Büyük başarılara imza atan grup, onun vefatıyla bir arada Formula 1’den çekilmiştir. sonrasındasındadan cılız bir eforla yarışlara geri dönen ekip çabucak sonrasında yine ayrılmıştır. Colin’i özel yapan nokta, dehasıydı. Formula 1’i bugün olduğu hale dönüştüren Lotus 72 üzere efsane modellere ve büyük inovasyonlara imza atmıştır.
Ortamızdan yeni ayrılan Frank Williams, tarihin en yepyeni ekip işverenlerinden biridir. Kazasından daha sonra engelli olarak yaşamasına karşın neredeyse ölene kadar yarış pistlerinde kalmıştır. Tahminen de en büyük yanılgısı, markasını yalnızca safkan bir yarış ekibi olarak tutmak istemesiydi. Markasının vakit ortasında bir otomotiv firmasına hakikat evrilmesini sağlasa, bugün farklı ve daha âlâ bir maddi tabloya sahip olabilirdi.
Bruce McLaren da büyük bir mühendis, olağanüstü bir yarış pilotuydu. Kısmen engelli bulunmasına karşın pistte kazandığı muvaffakiyetler göz alıcıydı. Almanya’da Formula 2 otomobiliyle, Formula 1 otomobillerini geçerek yarış kazanması, kendi vaktinde en genç yarış kazanan pilot üzere unvanlara sahip olması onun ne kadar özel biri olduğunu gösteriyor.
İkinci kategoride yer alan, bir şirket tarafınca yönetici olarak atanan kadro işverenleri genelde otomotiv firmalarının yarış ekiplerinde görülen bir uygulama. Sergio Marchionne, Cyril Abiteboul, Mattia Binotto, Frederic Vasseur bu yönetici tipine örnek olarak verilebilir. Bu kategorinin bence en güzeli Luca di Montezemolo’dur.
Son olarak da Flavio Briatore, David Richards ve Christian Horner üzere taşeron yöneticiler mevcut. Bu tip durumlarda kadronun sahibi yöneticilik yeteneği olan bir yöneticiyle anlaşarak kontrat yapıyor. Yöneticilik yeteneğinin mutlak teknik manada olması da kıymetli değil. örneğin Flavio Briatore’nin Benetton vakit içinderında onunla ilgili söylenen hoş bir kelam vardı: “Teknikten hiç anlamıyor. Grubu bir dokumacılık firması üzere yönetiyor”. Fakat buna karşın epey başarılı oldu ve bir epey şampiyonluğun da mimarıydı.
Toto Wolff üzere taşeron-ortak kadro işverenleri yahut Helmut Marko ve Niki Lauda (ortak-danışman) üzere danışmanlarda orta tahliller olarak vakit zaman karşımıza çıkıyor.
Sporun en göz önünde olan ikilisi olan pilotlar ve işverenler, bundan daha sonra da sporun merkezinde yer almaya devam edecek.
Fırat KESKİN
Okumaya devam et...
Fotoğraf: Enzo Ferrari, vasat bir yarış pilotu epeyce büyük bir patrondu.
Pilotlar
Geçmişten günümüze Formula 1 ile ilgili değişmeyen tek şey tahminen de zenginlere hitap eden bir spor olması. Bugün alt serilerden başlayarak Formula 1 pilotu olmanın maliyeti yaklaşık 2 milyon dolar olarak hesaplanıyor. Bu maliyet, dünyada pek az kişinin ödemeye hazır olduğu bir bedel. Tahminen de öbür hiç bir sporda olmayan “Pay driver” denilen kavram da bu niçinle var. Varlıklı aileler, çocuklarını alt serilerden itibaren maddi manada destekliyorlar. Gencin yeteneği yahut sponsorları kâfi şayet olmazsa da aileler çocuklarının Formula 1’de yarışabilmeleri için ekiplere para ödemeye devam ediyorlar.
Fotoğraf: Maldonado, Venezuela petrol devinin (PDVSA) sponsorluğunda yarışan renkli bir karakterdi.
Burada biz izleyiciler açısından hayli beğenilen olmayan bir durum ortaya çıksa da gruplar açısından mantıklı olduğunu kabul etmeliyiz. 145 milyon dolar bütçe denkleştirmeye çalışan kadrolar bu tip yan gelirlere gereksinim duyabiliyor. 2017 yılında Lawrence Stroll, Lance’ın Williams’ta yarışabilmesi için yıllık 80 milyon dolar ödemeyi kabul etmişti. Bu bedele kadronun en güzel mühendislerinin Lance’ın gerisinde yer alması ve onu desteklemesi de dahildi. Lawrence, sonrasındasındadan maddi manada zora düşen Force India kadrosunu satın alarak Lance’e ekibinde koltuk verdi. Bu ortada Lance’in bu koltuğu hak etmediğini de söyleyemem, çünkü alt serilerde başarılı yarışları ve şampiyonlukları (Formula 3) da vardı. ötürüsıyla “Pay Driver”ları şeytanlaştıranlarla da hemfikir değilim. Fakat Lance Stroll, Lawrence’ın oğlu olmasa bugün nerede olurdu, öteki bir sıkıntı.
Bugün Mazepin’in Haas’a getirdiği sayının 105 milyon dolar düzeyinde olduğundan bahsediliyor. Otomobilin Rus bayrağının renklerinde olmasını açıklayan bir durum. Formula 1’in birinci Çinli pilotu Guanyu Zhou, Alfa Romeo’ya 48 milyon dolarlık bir sponsorlukla bir arada geliyor. Her ne kadar Alfa Romeo’nun CEO’su pilot tercihinin sponsorlukla ilgili olmadığı söylese de paranın sıcak yüzünün tesirli olduğunu söylemek mümkün. Bu işten yalnızca yarış kadrosu da yarar sağlamayacak. Alfa Romeo için Çin araba pazarında mükemmel bir pazarlama fırsatı. Hele bir de başarılı olursa, yarar daha da hayli artacaktır. Roy Nissany yalnızca test sürüşlerinde yer alabilmek için test yaptığı her gün için 2 milyon dolar bedel ödüyor.
Bu ortada bu mevzu hayli eskilere gidiyor. 70’lerde Niki Lauda da kendi aldığı krediyle Formula 1’e girebilmişti. Varlıklı ailesi onun müsabakasını istemediği için ona gerekli bütçeyi sağlamamıştı. Niki ise kendi eforlarıyla kredi alarak spora girmişti. Başına koyduğunu yapan, azmin beden bulmuş hali. Olağan daha sonradan bir Ferrari’nin ortasında bedeni yanınca ailesi, “Biz sana demiştik.” cümlesini kurmuş mudur, bilemiyorum. Ve 1991’de Mercedes, alt yapı pilotu olan Michael Schumacher’i Jordan’da yarıştırabilmek için 205.000 dolar ödemişti. Sıkı pazarlıkçı Eddie Jordan, daha birinci idmanlarda bu “paralı pilotun” göz kamaştırıcı yeteneğine vurulmuştu. Mühendisler de geri bildirimlerine… çabucak hemen 10 yaşındayken Ron Dennis – Norbert Haug (Mercedes motor sporları direktörü) ikilisi Hamilton’a sahip çıkmasaydı, siyahi bir emekçi çocuğunun bu sporda hiç talihi olmazdı.
elbette ailenin gelirinin yanında bir de ailede eski bir yarışçı var ise, kapılar daha kolay açılıyor. Hanedanlıklar üzere babadan oğula, amcadan yeğene geçen rütbeleri de bu sporda çoğunlukla görüyoruz. Gilles Villeneuve – Jacques Villeneuve, Graham Hill – Damon Hill, Ayrton Senna – Bruno Senna, Nelson Piquet – Nelson Piquet Junior, Michael Schumacher – Ralf Schumacher – Mick Schumacher üzere.
Sonuç olarak Formula 1’de tahminen de değişmeyen tek mevzu, bu sporun parayı sevmesi. Pilotların ezici bir çoğunluğu ya varlıklı bir ailelerden geliyorlar ya da varlıklı sponsorlarla geliyorlar. Aksi epeyce mümkün değil.
Ekip İşverenleri
Pilotlar üzere kadro işverenlerini da birden çok kümeye ayırmak lazım. Kurucu işverenler, bir şirket tarafınca yönetici olarak atanan işverenler ve taşeron işverenler.
Kurucu işverenler, isimlerinden da anlaşılacağı üzere kadrosu kuran, büyüten ve yöneten şahıslardır. Bunların en özelleri Enzo Ferrari, Colin Chapman, Frank Williams ve Bruce McLaren’dır. Bu adamlar yalnızca birer yönetici değil, bu beşerler marka yaratan devlerdir. Birinci şampiyonluğunu 1952 yılında kazanan Ferrari, 1968 yılında kadrosunu FIAT’a satmasına karşın ölene kadar lider olarak kalmaya devam etmiştir. Çatışmacı bir kişiliğe sahipti. Mühendisleri ve pilotları birbiriyle tartıştırarak (kışkırtarak) başarılı olunacağını düşünürdü.
Colin Chapman, Lotus markasının kurucusu ve sembolüdür. Büyük başarılara imza atan grup, onun vefatıyla bir arada Formula 1’den çekilmiştir. sonrasındasındadan cılız bir eforla yarışlara geri dönen ekip çabucak sonrasında yine ayrılmıştır. Colin’i özel yapan nokta, dehasıydı. Formula 1’i bugün olduğu hale dönüştüren Lotus 72 üzere efsane modellere ve büyük inovasyonlara imza atmıştır.
Ortamızdan yeni ayrılan Frank Williams, tarihin en yepyeni ekip işverenlerinden biridir. Kazasından daha sonra engelli olarak yaşamasına karşın neredeyse ölene kadar yarış pistlerinde kalmıştır. Tahminen de en büyük yanılgısı, markasını yalnızca safkan bir yarış ekibi olarak tutmak istemesiydi. Markasının vakit ortasında bir otomotiv firmasına hakikat evrilmesini sağlasa, bugün farklı ve daha âlâ bir maddi tabloya sahip olabilirdi.
Bruce McLaren da büyük bir mühendis, olağanüstü bir yarış pilotuydu. Kısmen engelli bulunmasına karşın pistte kazandığı muvaffakiyetler göz alıcıydı. Almanya’da Formula 2 otomobiliyle, Formula 1 otomobillerini geçerek yarış kazanması, kendi vaktinde en genç yarış kazanan pilot üzere unvanlara sahip olması onun ne kadar özel biri olduğunu gösteriyor.
İkinci kategoride yer alan, bir şirket tarafınca yönetici olarak atanan kadro işverenleri genelde otomotiv firmalarının yarış ekiplerinde görülen bir uygulama. Sergio Marchionne, Cyril Abiteboul, Mattia Binotto, Frederic Vasseur bu yönetici tipine örnek olarak verilebilir. Bu kategorinin bence en güzeli Luca di Montezemolo’dur.
Son olarak da Flavio Briatore, David Richards ve Christian Horner üzere taşeron yöneticiler mevcut. Bu tip durumlarda kadronun sahibi yöneticilik yeteneği olan bir yöneticiyle anlaşarak kontrat yapıyor. Yöneticilik yeteneğinin mutlak teknik manada olması da kıymetli değil. örneğin Flavio Briatore’nin Benetton vakit içinderında onunla ilgili söylenen hoş bir kelam vardı: “Teknikten hiç anlamıyor. Grubu bir dokumacılık firması üzere yönetiyor”. Fakat buna karşın epey başarılı oldu ve bir epey şampiyonluğun da mimarıydı.
Toto Wolff üzere taşeron-ortak kadro işverenleri yahut Helmut Marko ve Niki Lauda (ortak-danışman) üzere danışmanlarda orta tahliller olarak vakit zaman karşımıza çıkıyor.
Sporun en göz önünde olan ikilisi olan pilotlar ve işverenler, bundan daha sonra da sporun merkezinde yer almaya devam edecek.
Fırat KESKİN
Okumaya devam et...