semaver
New member
Bomba üzere geçen 2021 Formula 1 dönemi atom bombası üzere patlayarak bitti. Dönem, bize tarihin 34. şampiyonunu tanıtırken, hüzünlü bir vedayla (Kimi’nin vedası) bir bölümü de kapattı. Max Verstappen, bir dönemde en çok podyuma çıkan pilot olma muvaffakiyetini gösterdi. Kimi ise uzun bir meslekten daha sonra emekli oldu.
Artık bu olaylı yarışın kırılma noktalarına bakalım.
Startta ne oldu?
Aslında startta tüm göstergeler Verstappen’ın lehineydi. Verstappen pole konumunda olduğu için Lewis’in 8 metre önündeydi. Ayrıyeten pak tarafta start alıyordu ve otomobilinde daha uygun çekişe sahip yumuşak lastikler vardı.
Buna karşın startı kaybetti. Startı kaybetmesinde 0,11 saniye (Hamilton 0,34 saniye; Verstappen 0,45 saniye) daha yavaş bir tepki mühletine sahip olması ana etkendi. Max, dönem genelinde bu manada geride kaldı, bu mevzuda çalışması lazım. Artık telemetri bilgileri ekranlara yansıdığı için sayılarla konuşma talihimiz oluyor.
Lakin tek sorun Verstappen’ın geç tepki müddeti de değildi. hem de ikinci vitese geçerken kısa mühlet patinajda kalması kalkışını olumsuz etkiledi. Dördüncü sıradaki pilot Perez olmasaydı, ona da geçilecekti.
Sonuç olarak startın kaybedeni Verstappen oldu.
Birinci çeşit olayında hakemlerin değerlendirmesi nasıldı?
Verstappen makus start almasına karşın lastik avantajına sahipti. Hamilton’ın orta hamurlu lastikleri ısınana kadar onu geçebilirse, yarış için bir talihi olacağını biliyordu. Bu niçinle çabucak birinci düzlükte bir atak denedi.
bir daha Brezilya ve Suudi Arabistan üzere klasik bir bomb diving denemesiydi. Bir otomobil geriden gelip, geç frenlemeyle geçiş yapmak istedi. Ama bu durumda Brezilya ve Suudi Arabistan’a göre kıymetli bir fark vardı. Bu sefer Verstappen pist üzerinde kalmayı başardı. Bu niçinle hakemler onun aleyhine inceleme başlatmadı.
Ancak geçiş denemesi sırasında Hamilton’ın gidecek yeri yoktu ve pist dışına çıktı. Hamilton da sıra kaybetmek istemediği için şikanı kesti ve Verstappen’ın pek önünde piste dahil oldu. Çabucak kadro yöneticilerinin telsizleri açıldı ve yarış yöneticisi ve hakemlerle bağlantı başladı. Hakemler son kararlarında Hamilton’ın, Verstappen tarafınca pist dışına itildiğini, şikanı bu niçinle kestiğini kıymetlendirdi. Lakin şikanı olması gerekenden çok kestiği için epeyce fazla ara kazandığını, bu niçinle de kazandığı avantajı geri vermesi gerektiğini belirttiler. Hamilton bunun üzerine birinci çeşidin sonunda temposunu düşürerek Verstappen’ın yaklaşmasına müsaade verdi. bu türlü şikanı keserek kazandığı avantajı geri vermiş oldu.
Her iki pilot açısından da gri bölgelerin olduğu durumda hakemler kendilerince orta nokta bulmuş oldular. Birisi “diğer pilotu pist dışına zorlamak” (forcing another driver off the track) niçiniyle ceza almadı, başkası de şikanı keserek önde kalmasına karşın ceza almadı.
Yarış temposu ve taktikler
Birinci cinslerde lastikleri ülkü sıcaklığa çıktıktan daha sonra, yarış temposu daha yeterli olan Mercedes farkı açmaya başladı. Bu noktadan daha sonra yapmaları gereken tek şey Verstappen’ın ve Red Bull’un taktiğine karşılık vermekti.
Yarıştan evvelki temel soru şuydu: Yumuşak lastikler ne kadar dayanacak? Yumuşak lastikle başlayan pilotlar yarışı tek pit ile bitirebilir mi? Yarıştan evvel yaptığım flood’da bu sorunun cevabını 10 çeşit ortasında alacağımızı yazmıştım. O denli de oldu. Dokuzuncu cinste Verstappen lastikleri niçiniyle zorlandığını söylemiş oldu. Artık tek pit stopun mümkün olmadığı o noktada aşikâr olmuştu.
Pist üzeri durumu kaybetmek istemeyen Mercedes, çabucak Red Bull’a cevap verdi. bu biçimdece undercut denemesinin önünü kesmiş oldu.
Sert lastiklerle fark daha da açıldı. Mercedes, yarış temposu olarak kendi ligindeydi. Yarış bu türlü biter derken Perez mucizevi işler yaparak yarışa istikrar getirdi.
Perez’in savunması kanunî miydi?
Evet, meşruydu. Perez, düzlükte kendisini geçen Hamilton’ın hava koridoruna girerek kaybettiği yeri geri aldı. daha sonrasındaki tıp boyunca da temposunu düşürerek hem Hamilton’ı gerisinde tuttu tıpkı vakitte ekip arkadaşına yardım etti. Hamilton pit duvarına bunun tehlikeli bir sürüş olduğunu söylemiş oldu. Toto da telsizden hakemlerle ilişki kurarak bu şikâyeti iletti. Hakemler bu şikayetleri dikkate almamakta haklıydı.
Perez’in savunmasında yanlış bir yan yoktu. Ani frenleme vs üzere rakibini tehlikeye atacak hareketler yapmadığı sürece öndeki pilot her vakit tempoyu belirler. Perez de geçişin mümkün olmadığı virajlı kısımlarda temposunu düşürerek hem Hamilton’a vakit kaybettirdi birebir vakitte aracının pillerini daha rahat şarj etti. Bu da savunma sırasında ona avantaj sağladı.
Bu savunmayla bir arada Hamilton-Verstappen farkı bir anda 1,3 saniyeye kadar düştü.
Sanal güvenlik aracındaki taktik kusur neydi?
Mesleğinin en yeterli dönemini geçiren Giovinazzi’nin aracı şanzıman arızası niçiniyle yolda kalınca ortalık tekrar karıştı. Piste sanal güvenlik aracı girdi.
O ana kadar Hamilton tempoyu istediği üzere ayarlıyordu. Bu sayede lastiklerini de muhafazayı başarıyordu. O lastiklerle yarışın sonuna kadar gidebileceğini düşünüyordu. Verstappen’ın ise zar atmaktan öbür dermanı yoktu. Tipik bir “öndeki pilot ne yapıyorsa karşıtını yap” taktiğiyle pite geldi. Pite gelince Hamilton ile içindeki fark açıldı fakat artık daha yeni lastiklere sahipti. Bu noktadan itibaren Mercedes’in yarışı verdiğini düşünsem de Mercedes kenar idaresi fazlaca rahattı.
Hamilton’a telsizden kaygı etmemesi gerektiği söylendi. Verstappen’ın ortadaki farkı kapatmak için tempo yapmak zorunda olduğunu, tempo yapınca da lastiklerini bitireceğini söyleyerek Hamilton’ı rahatlattılar.
Haklılardı. Ta ki güvenlik aracına kadar.
Güvenlik aracında ne oldu?
Güvenlik aracı girene kadar her şey Mercedes’in denetimi altındaydı. Lakin son 5 tıpta giren güvenlik aracı bir anda şampiyonayı değiştirdi.
Güvenlik aracı girdiğinde yarışın 54. tipiydi. Yarışın bitmesine beş tıp kalmıştı. Hamilton pite girmedi. Pit yaptığında liderliği Verstappen’a vereceklerini düşündükleri için bunu yapmadılar. bu biçimde düşünmekte de haklılardı. Zira o ölçekte bir kazanın kaldırılması sırasında çalışmalar uzayabilir, yarış güvenlik aracının arkasında bitebilirdi. bu türlü de şampiyonluğu verebilirlerdi. Verstappen ise kaybedecek hiç bir şeyi olmadığından pite girdi ve yumuşak lastikleri taktı.
O ortada Red Bull pit duvarı ve yarış yöneticisi içindeki diyaloglarda, yarışın gidişatıyla ilgili ipuçları almıştık. Yarış yöneticisi yarışı güvenlik aracının gerisinde bitirmek istemiyordu. Fakat müddet de kısıtlıydı. O niçinle Masi, tıp bindirilmiş otomobillerin yerlerini geri alamayacaklarını telsizden bildirdi. Zira çeşit bindirilmiş otomobillerin (toplamda 8 araba) yerlerini almaları hayli vakit alacaktı. Ayrıyeten prosedür gereği, cins bindirilmiş otomobiller sıranın en gerisine geçtikten daha sonra güvenlik aracı en az bir çeşit daha pistte kalmalıydı (International Sporting Code, Husus 48.12: Unless the clerk of the course considers the presence of the safety car is still necessary, evvel the last lapped car has passed the leader the safety car will return to the pits at the end of the following lap.
Türkçesi: Yarış yöneticisi güvenlik aracının varlığının hala gerekli olduğunu düşünmezse, çeşit bindirilen son araç güvenlik aracını geçtikten daha sonraki cinste pite dönebilir).
Mercedes kenar idaresi, yarışın güvenlik aracının gerisinde biteceğinden emindi. Bir ihtimal yarış başlasa bile Hamilton ve Verstappen içinde çeşit bindirilmiş 4 araç vardı. Verstappen o araçlara cins bindirene kadar Hamilton yarışı kazanırdı.
Lakin bir anda Hamilton ve Verstappen’ın içindeki 4 araç unsur 48.12’deki prosedürü uyguladı ve güvenlik aracını geçerek araç sırasının sonuna bağlanmak üzere hareketlendi. Ortadaki dört araç geçer geçmez de Masi güvenlik aracının birebir cinste içeri gireceğini deklare etti. Başka pilotlar da şaşkındı. Cins yemiş olan öteki pilotlar da çeşitlerini geri almak istediklerini söylemiş oldu. Fakat yarış mühendisleri onlara oldukları yerde kalmalarını söylemiş oldu. Ricciardo, Stroll, Vettel, Alonso (şaşkınlıkla karışık mutlulukla) karara itiraz ettiler lakin sonuç değişmedi. İtiraz etme niçinleri kendilerinin de sıralamalarının değişebilme ihtimaliydi.
Uygulamayla ilgili yanlışlar şunlardı:
– Tıp bindirilen pilotların tamamı güvenlik aracını geçmeliydi. Yalnızca iki pilota yarış hakkı tanınması adil değildi.
– Güvenlik aracını geçen pilotların tamamının sıranın en gerisine geçmesi beklenmeliydi.
– Çeşit bindirilen araçlar sıranın en ardına geçtikten daha sonra güvenlik aracı bir cins daha pistte kalmalıydı.
– Yahut çeşit bindirilen hiç bir pilotun geçmesine müsaade verilmemeliydi.
Bu çarpık kararla Verstappen, Hamilton’ın gerisine yaklaştı. Hamilton’da yumuşak lastiklere göre daha güç ısınan, sert, 44 cinslik lastikler vardı. Temelde yapabileceği hiç bir şey yoktu. Yapamadı da.
Bu kararla Formula 1 idaresi, 1989’dan daha sonraki rezaletini yinelamış oldu. 1989’u bugün nasıl konuşuyorsak, 2021’i de bundan 30 sene daha sonra konuşacağız.
Bu dönemde yaşanan rezalet Verstappen’ın bu sezonki performansını gölgelemez. Bir dönemde 18 kez podyuma çıkarak büyük bir muvaffakiyet elde etti. Formula 1’in 34. şampiyonu olarak hayallerini gerçekleştirdi. Bir gencin çocukluktan beri kovaladığı hayali gerçekleştirmesi epeyce değerli, epey hoş. Alın teri döktü, çalıştı, çabaladı, sürüşüyle düzey atladı ve mesleğinin en yeterli dönemini geçirdi. ötürüsıyla onu ayrıyeten tebrik ediyorum.
Fırat KESKİN
Okumaya devam et...
Artık bu olaylı yarışın kırılma noktalarına bakalım.
Startta ne oldu?
Aslında startta tüm göstergeler Verstappen’ın lehineydi. Verstappen pole konumunda olduğu için Lewis’in 8 metre önündeydi. Ayrıyeten pak tarafta start alıyordu ve otomobilinde daha uygun çekişe sahip yumuşak lastikler vardı.
Buna karşın startı kaybetti. Startı kaybetmesinde 0,11 saniye (Hamilton 0,34 saniye; Verstappen 0,45 saniye) daha yavaş bir tepki mühletine sahip olması ana etkendi. Max, dönem genelinde bu manada geride kaldı, bu mevzuda çalışması lazım. Artık telemetri bilgileri ekranlara yansıdığı için sayılarla konuşma talihimiz oluyor.
Lakin tek sorun Verstappen’ın geç tepki müddeti de değildi. hem de ikinci vitese geçerken kısa mühlet patinajda kalması kalkışını olumsuz etkiledi. Dördüncü sıradaki pilot Perez olmasaydı, ona da geçilecekti.
Sonuç olarak startın kaybedeni Verstappen oldu.
Birinci çeşit olayında hakemlerin değerlendirmesi nasıldı?
Verstappen makus start almasına karşın lastik avantajına sahipti. Hamilton’ın orta hamurlu lastikleri ısınana kadar onu geçebilirse, yarış için bir talihi olacağını biliyordu. Bu niçinle çabucak birinci düzlükte bir atak denedi.
bir daha Brezilya ve Suudi Arabistan üzere klasik bir bomb diving denemesiydi. Bir otomobil geriden gelip, geç frenlemeyle geçiş yapmak istedi. Ama bu durumda Brezilya ve Suudi Arabistan’a göre kıymetli bir fark vardı. Bu sefer Verstappen pist üzerinde kalmayı başardı. Bu niçinle hakemler onun aleyhine inceleme başlatmadı.
Ancak geçiş denemesi sırasında Hamilton’ın gidecek yeri yoktu ve pist dışına çıktı. Hamilton da sıra kaybetmek istemediği için şikanı kesti ve Verstappen’ın pek önünde piste dahil oldu. Çabucak kadro yöneticilerinin telsizleri açıldı ve yarış yöneticisi ve hakemlerle bağlantı başladı. Hakemler son kararlarında Hamilton’ın, Verstappen tarafınca pist dışına itildiğini, şikanı bu niçinle kestiğini kıymetlendirdi. Lakin şikanı olması gerekenden çok kestiği için epeyce fazla ara kazandığını, bu niçinle de kazandığı avantajı geri vermesi gerektiğini belirttiler. Hamilton bunun üzerine birinci çeşidin sonunda temposunu düşürerek Verstappen’ın yaklaşmasına müsaade verdi. bu türlü şikanı keserek kazandığı avantajı geri vermiş oldu.
Her iki pilot açısından da gri bölgelerin olduğu durumda hakemler kendilerince orta nokta bulmuş oldular. Birisi “diğer pilotu pist dışına zorlamak” (forcing another driver off the track) niçiniyle ceza almadı, başkası de şikanı keserek önde kalmasına karşın ceza almadı.
Yarış temposu ve taktikler
Birinci cinslerde lastikleri ülkü sıcaklığa çıktıktan daha sonra, yarış temposu daha yeterli olan Mercedes farkı açmaya başladı. Bu noktadan daha sonra yapmaları gereken tek şey Verstappen’ın ve Red Bull’un taktiğine karşılık vermekti.
Yarıştan evvelki temel soru şuydu: Yumuşak lastikler ne kadar dayanacak? Yumuşak lastikle başlayan pilotlar yarışı tek pit ile bitirebilir mi? Yarıştan evvel yaptığım flood’da bu sorunun cevabını 10 çeşit ortasında alacağımızı yazmıştım. O denli de oldu. Dokuzuncu cinste Verstappen lastikleri niçiniyle zorlandığını söylemiş oldu. Artık tek pit stopun mümkün olmadığı o noktada aşikâr olmuştu.
Pist üzeri durumu kaybetmek istemeyen Mercedes, çabucak Red Bull’a cevap verdi. bu biçimdece undercut denemesinin önünü kesmiş oldu.
Sert lastiklerle fark daha da açıldı. Mercedes, yarış temposu olarak kendi ligindeydi. Yarış bu türlü biter derken Perez mucizevi işler yaparak yarışa istikrar getirdi.
Perez’in savunması kanunî miydi?
Evet, meşruydu. Perez, düzlükte kendisini geçen Hamilton’ın hava koridoruna girerek kaybettiği yeri geri aldı. daha sonrasındaki tıp boyunca da temposunu düşürerek hem Hamilton’ı gerisinde tuttu tıpkı vakitte ekip arkadaşına yardım etti. Hamilton pit duvarına bunun tehlikeli bir sürüş olduğunu söylemiş oldu. Toto da telsizden hakemlerle ilişki kurarak bu şikâyeti iletti. Hakemler bu şikayetleri dikkate almamakta haklıydı.
Perez’in savunmasında yanlış bir yan yoktu. Ani frenleme vs üzere rakibini tehlikeye atacak hareketler yapmadığı sürece öndeki pilot her vakit tempoyu belirler. Perez de geçişin mümkün olmadığı virajlı kısımlarda temposunu düşürerek hem Hamilton’a vakit kaybettirdi birebir vakitte aracının pillerini daha rahat şarj etti. Bu da savunma sırasında ona avantaj sağladı.
Bu savunmayla bir arada Hamilton-Verstappen farkı bir anda 1,3 saniyeye kadar düştü.
Sanal güvenlik aracındaki taktik kusur neydi?
Mesleğinin en yeterli dönemini geçiren Giovinazzi’nin aracı şanzıman arızası niçiniyle yolda kalınca ortalık tekrar karıştı. Piste sanal güvenlik aracı girdi.
O ana kadar Hamilton tempoyu istediği üzere ayarlıyordu. Bu sayede lastiklerini de muhafazayı başarıyordu. O lastiklerle yarışın sonuna kadar gidebileceğini düşünüyordu. Verstappen’ın ise zar atmaktan öbür dermanı yoktu. Tipik bir “öndeki pilot ne yapıyorsa karşıtını yap” taktiğiyle pite geldi. Pite gelince Hamilton ile içindeki fark açıldı fakat artık daha yeni lastiklere sahipti. Bu noktadan itibaren Mercedes’in yarışı verdiğini düşünsem de Mercedes kenar idaresi fazlaca rahattı.
Hamilton’a telsizden kaygı etmemesi gerektiği söylendi. Verstappen’ın ortadaki farkı kapatmak için tempo yapmak zorunda olduğunu, tempo yapınca da lastiklerini bitireceğini söyleyerek Hamilton’ı rahatlattılar.
Haklılardı. Ta ki güvenlik aracına kadar.
Güvenlik aracında ne oldu?
Güvenlik aracı girene kadar her şey Mercedes’in denetimi altındaydı. Lakin son 5 tıpta giren güvenlik aracı bir anda şampiyonayı değiştirdi.
Güvenlik aracı girdiğinde yarışın 54. tipiydi. Yarışın bitmesine beş tıp kalmıştı. Hamilton pite girmedi. Pit yaptığında liderliği Verstappen’a vereceklerini düşündükleri için bunu yapmadılar. bu biçimde düşünmekte de haklılardı. Zira o ölçekte bir kazanın kaldırılması sırasında çalışmalar uzayabilir, yarış güvenlik aracının arkasında bitebilirdi. bu türlü de şampiyonluğu verebilirlerdi. Verstappen ise kaybedecek hiç bir şeyi olmadığından pite girdi ve yumuşak lastikleri taktı.
O ortada Red Bull pit duvarı ve yarış yöneticisi içindeki diyaloglarda, yarışın gidişatıyla ilgili ipuçları almıştık. Yarış yöneticisi yarışı güvenlik aracının gerisinde bitirmek istemiyordu. Fakat müddet de kısıtlıydı. O niçinle Masi, tıp bindirilmiş otomobillerin yerlerini geri alamayacaklarını telsizden bildirdi. Zira çeşit bindirilmiş otomobillerin (toplamda 8 araba) yerlerini almaları hayli vakit alacaktı. Ayrıyeten prosedür gereği, cins bindirilmiş otomobiller sıranın en gerisine geçtikten daha sonra güvenlik aracı en az bir çeşit daha pistte kalmalıydı (International Sporting Code, Husus 48.12: Unless the clerk of the course considers the presence of the safety car is still necessary, evvel the last lapped car has passed the leader the safety car will return to the pits at the end of the following lap.
Türkçesi: Yarış yöneticisi güvenlik aracının varlığının hala gerekli olduğunu düşünmezse, çeşit bindirilen son araç güvenlik aracını geçtikten daha sonraki cinste pite dönebilir).
Mercedes kenar idaresi, yarışın güvenlik aracının gerisinde biteceğinden emindi. Bir ihtimal yarış başlasa bile Hamilton ve Verstappen içinde çeşit bindirilmiş 4 araç vardı. Verstappen o araçlara cins bindirene kadar Hamilton yarışı kazanırdı.
Lakin bir anda Hamilton ve Verstappen’ın içindeki 4 araç unsur 48.12’deki prosedürü uyguladı ve güvenlik aracını geçerek araç sırasının sonuna bağlanmak üzere hareketlendi. Ortadaki dört araç geçer geçmez de Masi güvenlik aracının birebir cinste içeri gireceğini deklare etti. Başka pilotlar da şaşkındı. Cins yemiş olan öteki pilotlar da çeşitlerini geri almak istediklerini söylemiş oldu. Fakat yarış mühendisleri onlara oldukları yerde kalmalarını söylemiş oldu. Ricciardo, Stroll, Vettel, Alonso (şaşkınlıkla karışık mutlulukla) karara itiraz ettiler lakin sonuç değişmedi. İtiraz etme niçinleri kendilerinin de sıralamalarının değişebilme ihtimaliydi.
Uygulamayla ilgili yanlışlar şunlardı:
– Tıp bindirilen pilotların tamamı güvenlik aracını geçmeliydi. Yalnızca iki pilota yarış hakkı tanınması adil değildi.
– Güvenlik aracını geçen pilotların tamamının sıranın en gerisine geçmesi beklenmeliydi.
– Çeşit bindirilen araçlar sıranın en ardına geçtikten daha sonra güvenlik aracı bir cins daha pistte kalmalıydı.
– Yahut çeşit bindirilen hiç bir pilotun geçmesine müsaade verilmemeliydi.
Bu çarpık kararla Verstappen, Hamilton’ın gerisine yaklaştı. Hamilton’da yumuşak lastiklere göre daha güç ısınan, sert, 44 cinslik lastikler vardı. Temelde yapabileceği hiç bir şey yoktu. Yapamadı da.
Bu kararla Formula 1 idaresi, 1989’dan daha sonraki rezaletini yinelamış oldu. 1989’u bugün nasıl konuşuyorsak, 2021’i de bundan 30 sene daha sonra konuşacağız.
Bu dönemde yaşanan rezalet Verstappen’ın bu sezonki performansını gölgelemez. Bir dönemde 18 kez podyuma çıkarak büyük bir muvaffakiyet elde etti. Formula 1’in 34. şampiyonu olarak hayallerini gerçekleştirdi. Bir gencin çocukluktan beri kovaladığı hayali gerçekleştirmesi epeyce değerli, epey hoş. Alın teri döktü, çalıştı, çabaladı, sürüşüyle düzey atladı ve mesleğinin en yeterli dönemini geçirdi. ötürüsıyla onu ayrıyeten tebrik ediyorum.
Fırat KESKİN
Okumaya devam et...