Engelleme Nedir Psikolojide ?

Onur

New member
Engelleme Nedir? Psikolojide Engelleme Kavramı

Engelleme, psikolojide, bireyin zihinsel, duygusal ya da davranışsal düzeyde yaşadığı bir durumu ya da anıyı bilinçli veya bilinç dışı bir şekilde bastırması, dışarıya yansıtmaması veya unutturması olarak tanımlanır. İnsan zihni, stresli, travmatik ya da rahatsız edici deneyimlerle karşılaştığında, bu deneyimlerin etkilerini bir dereceye kadar yok saymaya çalışır. Engelleme, kişilerin travmatik olaylarla başa çıkmalarına yardımcı olan bir savunma mekanizmasıdır. Ancak, bu süreç bazen sorunları geçici olarak çözse de uzun vadede daha büyük psikolojik problemlere yol açabilir.

Engelleme ve Savunma Mekanizmaları

Engelleme, sigmund Freud’un savunma mekanizmaları teorisiyle ilişkilidir. Freud’a göre, insanlar bilinçli olarak travmatik ya da rahatsız edici anıları hatırlamamak için bazı savunma mekanizmalarını kullanırlar. Bu savunma mekanizmaları, bireyin psikolojik dengesini korumasına yardımcı olur ancak aynı zamanda bireyin duygusal ve zihinsel sağlığını da etkileyebilir. Engelleme, bu mekanizmaların başında gelir ve kişiyi zorlayıcı düşüncelerden korur.

Engelleme ve Anıların Bastırılması

Engellemenin temel işlevi, kişiyi rahatsız eden anıları ya da duygusal durumları bastırmaktır. Bir kişi, yaşamında travmatik bir deneyim yaşadığında, bu deneyimle başa çıkmak çok zor olabilir. Anıların tekrar tekrar zihinlerinde canlanması, kişiyi daha fazla stres altına sokabilir. Bu durumda, birey bilinçli olarak o anıyı unutur veya onu hatırlamamak için zihinsel bir engel oluşturur. Ancak, bastırılan anılar bir süre sonra geri dönerek, bireyin duygusal durumunu etkileyebilir. Kişi, geçmiş travmasını tam olarak işleyemezse, bu, onun yaşamını olumsuz yönde etkileyebilir.

Engelleme ve Psikolojik Sorunlar

Engellemeyle başa çıkmak genellikle anlık bir rahatlama sağlar, fakat uzun vadede kişiye daha fazla sorun yaratabilir. Engellenmiş duygular, bilinçaltında birikmeye devam eder. Bu duygusal birikim, kaygı, depresyon, öfke patlamaları ve diğer psikolojik problemleri tetikleyebilir. Ayrıca, bastırılan duyguların zamanla bir şekilde dışa vurması, daha yoğun ve yönetilmesi zor bir şekilde karşımıza çıkabilir.

Engelleme: Kişisel Farkındalık ve İyileşme

Psikolojik engellemeyi aşmanın ilk adımı kişisel farkındalıktır. Bir kişi engelleme mekanizmasını kullandığını fark ettiğinde, bu durumla yüzleşmek ve bastırılan duygularla başa çıkmak için bir adım atmış olur. Psikoterapi, bu noktada oldukça etkili bir çözüm olabilir. Bir terapist rehberliğinde, bastırılan anılar ya da duygular gün yüzüne çıkarılabilir ve doğru bir şekilde işlenebilir. Bu süreç, kişinin iyileşmesine yardımcı olabilir.

Engelleme ve Unutma: Aralarındaki Farklar

Bazen, insanlar travmatik olayları unutmayı engellemeye çalışırlar. Ancak unutma ile engelleme arasındaki fark çok önemlidir. Unutma, genellikle bir olayın zamanla zihin tarafından otomatik olarak silinmesidir. Engelleme ise bir olayın bilinçli olarak unutulmaya çalışılmasıdır. Engelleme, kişinin o anı tekrar hatırlamak istememesi veya ona odaklanmamaya çalışmasıyla başlar. Bu süreç, bazen kişisel travmanın etkilerini daha da derinleştirir.

Engelleme Psikolojisinin Birey Üzerindeki Etkileri

Engelleme, psikolojik olarak rahatlatıcı bir süreç gibi görünebilir. Ancak bir süre sonra, engellenmiş anılar ve duygular, bireyin davranışlarına yansıyabilir. Birey, geçmiş travmalarını, unutmaya çalışsa da bu deneyimlerin etkisi bilinçaltında devam eder. Bu, kişilerde aşırı tepki verme, anksiyete, depresyon gibi çeşitli psikolojik rahatsızlıklara yol açabilir.

Engelleme ve Psikoanalitik Yaklaşım

Freud'un psikoanalitik yaklaşımında engelleme önemli bir yer tutar. Freud, engellemeyi, kişinin bilinçli zihninin istemediği düşünceleri ve duyguları bilinçaltına itme süreci olarak tanımlar. Bu savunma mekanizması, kişiyi rahatsız edici düşüncelerden korur ancak unutulan veya bastırılan anılar geri dönüp kişinin duygusal dengesini bozabilir. Ayrıca, Freud’a göre engelleme, daha derin psikolojik problemlerin bir belirtisi olabilir.

Engelleme Nasıl Ortaya Çıkar?

Engelleme, genellikle stresli veya travmatik bir olay sonrasında ortaya çıkar. Bir kişi, geçmişte yaşadığı bir kayıp, bir kazaya tanıklık, cinsel istismar gibi olayları yaşadığında bu durum, kişinin ruhsal sağlığını bozabilir. Zihinsel bir savunma olarak engelleme devreye girer ve birey, travmatik olayları hatırlamamak için bilinçli veya bilinç dışı bir şekilde bu anıları bastırmaya çalışır.

Engelleme İle Başa Çıkmak: Terapinin Rolü

Birçok psikoterapi yöntemi, engellemeyi aşmaya yönelik çeşitli stratejiler sunar. Bu terapiler, kişinin geçmiş travmalarını işlemesine ve bu travmalarla yüzleşmesine yardımcı olur. EMDR (Göz Hareketleri ile Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme), bilişsel davranışçı terapi gibi yöntemler, kişilerin engellemeyi aşmalarına ve geçmiş deneyimlerini sağlıklı bir şekilde işlemelerine olanak tanır. Terapistler, kişilerin engellenmiş anıları hatırlamalarına ve bu anıları işleyerek iyileşmelerine yardımcı olur.

Sonuç

Engelleme, insanların stresli veya travmatik olaylarla başa çıkmasına yardımcı olan bir savunma mekanizmasıdır. Ancak uzun vadede, engellenmiş anılar ve duygular, kişiyi psikolojik olarak etkileyebilir. Bireylerin, engellemeyi aşarak geçmiş travmalarını işlemeleri ve iyileşmeleri mümkündür. Psikoterapi ve diğer tedavi yöntemleri, bu süreçte önemli bir rol oynar. Kişisel farkındalık, iyileşme sürecinin ilk adımıdır.
 
Üst