ABD-Çin bağları, önceki ABD idaresinin Çin ihracatına ek vergiler getirmesinin akabinde giderek berbatlaştı. Tansiyon ticaret savaşından, yavaş yavaş finansal, teknolojik ve askeri kesimlere yayıldı. Sonunda, ABD’nin siyasi seçkinleri içinde Çin’e sert biçimde karşı koyma gerekliliği konusunda partiler ortası bir fikir birliği ortaya çıktı. Çin, ticaret ortağından bir numaralı jeopolitik rakibe dönüştü.
Pekin’de umutlar, ABD’nin Çin tersi telaffuzunun Biden’ın iktidara gelmesiyle zayıflayacağına bağlandı. Lakin Biden idaresinde Çin’e yönelik yaptırımlar yalnızca zayıflamamakla kalmadı, beraberinde makul alanlarda daha da arttı. Çin’deki üretimlerini geliştirmemeyi taahhüt eden şirketlere 52 milyar dolarlık sübvansiyon sağlayan CHIPS Yasasını imzalayan Biden’dı. Biden ayrıyeten, Çin’e yarı iletken tedarikine eşi görülmemiş ihracat kısıtlamaları getirmeyi de kabul etti. Artık, Dışişleri Bakanı’nın Çin’e yapacağı ziyaret öncesinde ABD, Huawei’ye Amerikan yarı iletkenlerinin tedarikinde tam bir ambargonun yanı sıra Çin yüksek teknoloji şirketlerine yapılan Amerikan yatırımlarının büsbütün yasaklanmasını da düşünüyor. ABD, Hollanda ve Japonya içinde Çin’e cip üretiminde kullanılan ekipman tedarikinin ortak bir biçimde yasaklanması konusunda devam eden müzakerelere ek olarak, Çin’e karşı yöneltilen casusluk, fikri mülkiyet hırsızlığı ve hatta Rus özel güvenlik şirketlerini desteklemekle ilgili daima suçlamalar Blinken’in Çin ziyaretine son derece olumsuz bir taban oluşturuyor.
Hem ABD tıpkı vakitte Çin, ABD Dışişleri Bakanı’nın yaklaşan ziyaretini, ikili ilgilerin daha da bozulmasını önleyecek muhakkak bir çerçevenin inşasına yönelik yeni bir adım için bir fırsat olarak görüyor. Lakin Çin ve ABD için kâfi ve kabul edilebilir istikrar düzeyi nedir? Burada iki ülkenin vizyonu birbirinden ayrılıyor. Washington, ziyaret öncesinde Çin’e yönelik yeni teknolojik ve yatırım kısıtlamalarından açıkça lisana getirdiğine göre, ABD muhtemelen uzun müddetli bir ekonomik çatışmaya hazırlanıyor. Washington’ın korktuğu tek şey, Pekin ile direkt yahut dolaylı bir askeri çatışmaya girilmesidir.
Pekin, ABD ile ilişkilerin asla eskisi üzere olmayacağını ve Washington’un Çin’in gelişmenini ne değerine olursa olsun denetim altına almaya kararlı olduğunu bilse de, kısa vadede yaptırım baskısı çarkının olabildiğince yavaş dönmesi Çin için kıymetlidir. Çin, yüksek teknolojilerde azamî ithal ikamesine yönelik bir yol izliyor ve temel araştırmalarda kendi yetkinliklerini geliştiriyor. tıpkı vakitte, tüm bu süreçler vakit alacağından ABD ile işbirliği ne kadar uzun ve geniş olursa, Çin’in Batı’dan ekonomik ve teknolojik bağımsızlığına geçişi o kadar kolay ve sıkıntısız olacaktır. Öbür bir deyişle Çin, ABD ile mümkün olduğunca işbirliğini sürdürmekle ilgileniyor. Lakin Pekin’in de kendi kırmızı çizgisi var: Tayvan.
Bu manada, ABD’nin Tayvan’a yönelik rastgele bir aksiyonu, ister silah tedariki isterse ABD’li yetkililerin adaya ziyaretleri olsun, statükoyu tek taraflı olarak değiştirme teşebbüsü olarak görülüyor ve ikili bağlarda en can sıkıcı faktör olmaya devam ediyor. Bu niçinle, ABD Temsilciler Meclisi’nin yeni liderinin Tayvan’a mümkün ziyareti ve bununla ilgili açıklamaları Blinken’in ziyareti öncesinde durumu daha da alevlendiriyor. Amerikalı diplomatın Çinli mevkidaşıyla yapacağı toplantıda ABD’yi ilgilendiren tezleri lisana getirme sırası ve şekli, büyük ölçüde görüşmenin atmosferini ve pratik kararınu belirleyecektir. Şu anda, ziyaret öncesinde, Amerikan medyası Ukrayna krizi ve Çin’in Rusya ile işbirliği konusunu işliyor. Çin medyası da Tayvan sorununun Çin’in temel çıkarlarından biri olduğunu ve taviz verilemeyceğinin altını çiziyor.
Çin-ABD bağlantıları zati uzun yıllardır sürdürülen statükoya dayanıyor. Muhtemelen Blinken’in gezisi sırasında Çin tarafı, ABD’den senelerca süren statükoya ve ‘tek Çin’ unsuruna olan bağlılığını açık biçimde ilan etmesini talep edecek. Amerikalılar da Pekin’den Ukrayna ile ilgili açıklamalar bekleyecek. Bu konularda yeni bir şeyin duyulması pek mümkün değil. Bu, tarafların formalitelere uyulması niçiniyle bir ölçü memnuniyet hissiyle ve beraberinde karşılıklı güvensizlik ortasında kalarak dağılacağı manasına geliyor.
Pekin’de umutlar, ABD’nin Çin tersi telaffuzunun Biden’ın iktidara gelmesiyle zayıflayacağına bağlandı. Lakin Biden idaresinde Çin’e yönelik yaptırımlar yalnızca zayıflamamakla kalmadı, beraberinde makul alanlarda daha da arttı. Çin’deki üretimlerini geliştirmemeyi taahhüt eden şirketlere 52 milyar dolarlık sübvansiyon sağlayan CHIPS Yasasını imzalayan Biden’dı. Biden ayrıyeten, Çin’e yarı iletken tedarikine eşi görülmemiş ihracat kısıtlamaları getirmeyi de kabul etti. Artık, Dışişleri Bakanı’nın Çin’e yapacağı ziyaret öncesinde ABD, Huawei’ye Amerikan yarı iletkenlerinin tedarikinde tam bir ambargonun yanı sıra Çin yüksek teknoloji şirketlerine yapılan Amerikan yatırımlarının büsbütün yasaklanmasını da düşünüyor. ABD, Hollanda ve Japonya içinde Çin’e cip üretiminde kullanılan ekipman tedarikinin ortak bir biçimde yasaklanması konusunda devam eden müzakerelere ek olarak, Çin’e karşı yöneltilen casusluk, fikri mülkiyet hırsızlığı ve hatta Rus özel güvenlik şirketlerini desteklemekle ilgili daima suçlamalar Blinken’in Çin ziyaretine son derece olumsuz bir taban oluşturuyor.
Hem ABD tıpkı vakitte Çin, ABD Dışişleri Bakanı’nın yaklaşan ziyaretini, ikili ilgilerin daha da bozulmasını önleyecek muhakkak bir çerçevenin inşasına yönelik yeni bir adım için bir fırsat olarak görüyor. Lakin Çin ve ABD için kâfi ve kabul edilebilir istikrar düzeyi nedir? Burada iki ülkenin vizyonu birbirinden ayrılıyor. Washington, ziyaret öncesinde Çin’e yönelik yeni teknolojik ve yatırım kısıtlamalarından açıkça lisana getirdiğine göre, ABD muhtemelen uzun müddetli bir ekonomik çatışmaya hazırlanıyor. Washington’ın korktuğu tek şey, Pekin ile direkt yahut dolaylı bir askeri çatışmaya girilmesidir.
Pekin, ABD ile ilişkilerin asla eskisi üzere olmayacağını ve Washington’un Çin’in gelişmenini ne değerine olursa olsun denetim altına almaya kararlı olduğunu bilse de, kısa vadede yaptırım baskısı çarkının olabildiğince yavaş dönmesi Çin için kıymetlidir. Çin, yüksek teknolojilerde azamî ithal ikamesine yönelik bir yol izliyor ve temel araştırmalarda kendi yetkinliklerini geliştiriyor. tıpkı vakitte, tüm bu süreçler vakit alacağından ABD ile işbirliği ne kadar uzun ve geniş olursa, Çin’in Batı’dan ekonomik ve teknolojik bağımsızlığına geçişi o kadar kolay ve sıkıntısız olacaktır. Öbür bir deyişle Çin, ABD ile mümkün olduğunca işbirliğini sürdürmekle ilgileniyor. Lakin Pekin’in de kendi kırmızı çizgisi var: Tayvan.
Bu manada, ABD’nin Tayvan’a yönelik rastgele bir aksiyonu, ister silah tedariki isterse ABD’li yetkililerin adaya ziyaretleri olsun, statükoyu tek taraflı olarak değiştirme teşebbüsü olarak görülüyor ve ikili bağlarda en can sıkıcı faktör olmaya devam ediyor. Bu niçinle, ABD Temsilciler Meclisi’nin yeni liderinin Tayvan’a mümkün ziyareti ve bununla ilgili açıklamaları Blinken’in ziyareti öncesinde durumu daha da alevlendiriyor. Amerikalı diplomatın Çinli mevkidaşıyla yapacağı toplantıda ABD’yi ilgilendiren tezleri lisana getirme sırası ve şekli, büyük ölçüde görüşmenin atmosferini ve pratik kararınu belirleyecektir. Şu anda, ziyaret öncesinde, Amerikan medyası Ukrayna krizi ve Çin’in Rusya ile işbirliği konusunu işliyor. Çin medyası da Tayvan sorununun Çin’in temel çıkarlarından biri olduğunu ve taviz verilemeyceğinin altını çiziyor.
Çin-ABD bağlantıları zati uzun yıllardır sürdürülen statükoya dayanıyor. Muhtemelen Blinken’in gezisi sırasında Çin tarafı, ABD’den senelerca süren statükoya ve ‘tek Çin’ unsuruna olan bağlılığını açık biçimde ilan etmesini talep edecek. Amerikalılar da Pekin’den Ukrayna ile ilgili açıklamalar bekleyecek. Bu konularda yeni bir şeyin duyulması pek mümkün değil. Bu, tarafların formalitelere uyulması niçiniyle bir ölçü memnuniyet hissiyle ve beraberinde karşılıklı güvensizlik ortasında kalarak dağılacağı manasına geliyor.